Ανδρικός Καρκίνος Του Μαστού Κείμενο

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Ο ανδρικός καρκίνος του μαστού είναι παρόμοιος με το καρκίνο των γυναικών στην αιτιολογία, το οικογενειακό ιστορικό, την πρόγνωση και τη θεραπεία. Αντίθετα με το καρκίνο των γυναικών, όμως, ο καρκίνος των ανδρών είναι σπάνιος. Αν και η συχνότητά του έχει αυξηθεί τις τελευταίες δεκαετίες, ο καρκίνος των ανδρών ευθύνεται για λιγότερο από 1% όλων των περιπτώσεων καρκίνου του μαστού.

Στις ΗΠΑ ανεμένετο να προσβληθούν 1970 άνδρες το 2010 από το σύνολο των 209.060 περιπτώσεων καρκίνου του μαστού των γυναικών. Δυστυχώς η σπανιότητα αυτή έχει εμποδίσει τη διεξαγωγή ευρέων προσχεδιασμένων μελετών. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι, οι άνδρες διαγνώσκονται σε μεγαλύτερη ηλικία απότι οι γυναίκες και αναλογικά έχουν μεγαλύτερη θνησιμότητα, αν και οι εκβάσεις είναι παρόμοιες μετά από αναγωγή στην ηλικία κατά το χρόνο της διάγνωσης και στο στάδιο της νόσου.

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΑ

Περιβαλλοντικοί και γενετικοί παράγοντες έχουν αναγνωρισθεί στο καρκίνο του μαστού. Κατά προσέγγιση, σε 30% των περιπτώσεων το οικογενειακό ιστορικό είναι (+) για καρκίνο του μαστού. Οικογενής μορφή υφίσταται σε αμφότερα τα φύλα. Οι οικογενείς περιπτώσεις του καρκίνου του μαστού στους άνδρες χαρακτηρίζονται από μετάλλαξη του γονιδίου BRCA 2 παρά του γονιδίου BRCA 1.

Το σύνδρομο Klineferter είναι ο μεγαλύτερος παράγων κινδύνου. Άνδρες με το σύνδρομο αυτό έχουν κίνδυνο να πάθουν καρκίνο του μαστού σε βαθμό που εγγίζει αυτόν των γυναικών.

Η ορμονοθεραπεία, όπως πχ για καρκίνο του προστάτου, δεν συνοδεύεται με αυξημένο κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Μάζες του μαστού στους ασθενείς αυτούς συχνότερα βρίσκονται να είναι μεταστατική νόσος παρά πρωτοπαθής καρκίνος του μαστού. Παρ’ όλα αυτά, αυξημένος κίνδυνος παρατηρήθηκε σε άνδρες εκτεθειμένους σε κρέμες που περιείχαν οιστρογόνα, σε βιομηχανίες σαπώνων και καλλυντικών, καθώς επίσης και σε άνδρες με κάκωση των όρχεων.

Η κίρρωση του ήπατος, η οποία συνοδεύεται από αυξημένη κυκλοφορία των επιπέδων των οιστρογόνων στο αίμα έχει βρεθεί να συνοδεύεται από καρκίνο των μαστών στους άνδρες.

Μερικοί τρανσσέξουαλ (άνδρες σε γυναίκες) έχουν αναφερθεί με καρκίνο του μαστού, 5-10 χρόνια μετά την έναρξη θεραπείας με οιστρογόνα. Όμως, δεν είναι γνωστόν κατά πόσο οι ασθενείς αυτοί έχουν αυξημένο κίνδυνο συγκριτικά με μη τρανσσέξουαλ άνδρες.

Επιδημιολογικοί παράγοντες, επιπρόσθετα με μελέτες, δείχνουν ότι οι άνδρες με καρκίνο του μαστού έχουν αυξημένη παραγωγή οιστριόλης γεγονός που συνεπικουρεί στη σχέση μεταξύ ανδρικού καρκίνου του μαστού  και ορμονών.

ΔΙΑΓΝΩΣΗ

Ο καρκίνος του μαστού εκδηλώνεται με την παρουσία ανώδυνης μάζας. Σε 75% των περιπτώσεων πρόκειται για σκληρό καθηλωμένο όζο στην περιοχή κάτωθεν της θηλαίας άλω με διήθηση της θηλής σε πρωϊμότερο στάδιο απότι στις γυναίκες. Ενίοτε η νόσος δεν αποκαλύπτεται παρά μόνο σε προχωρημένο στάδιο. Περίπου > 40% των ασθενών έχουν στάδιο ΙΙΙ ή ΙV της νόσου κατά το χρόνο της διάγνωσης. (Εικόνα 1)

Σε ασθενείς με κλινικά χαρακτηριστικά  συμβατά με γυναικομαστία, ο καρκίνος του μαστού θα πρέπει να αποκλεισθεί σε κλινική βάση χωρίς να απαιτείται κανένας περαιτέρω έλεγχος. Εάν τα ευρήματα είναι αμφισβητούμενα, η μαστογραφία μπορεί να είναι χρήσιμη στη διάγνωση, ενώ η βιοψία με λεπτή βελόνη (FNA) επιβεβαιώνει τη διάγνωση.

Η διαγνωστική ευαισθησία  και ειδικότητα της  μαστογραφίας μόνον ανέρχεται  σε 90% των περιπτώσεων αυτών. Εάν η μαστογραφία και η κλινική εξέταση αποκαλύψουν καλοήθη ευρήματα δεν χρειάζεται περαιτέρω βιοψία. Σημειωτέον δε ότι, λόγω της σπανιότητας της νόσου στους άνδρες, δεν υπάρχουν οδηγίες πληθυσμιακού ελέγχου με μαστογραφία στους άνδρες.

Στη μαστογραφία ο καρκίνος του μαστού στον άνδρα εμφανίζεται υπό τη θηλαία άλω ή κάπως έκκεντρα της θηλής με καλώς αφοριζόμενη ή ασθενώς αφοριζόμενη ή οδοντωτή παρυφή. Μικροασβεστώσεις συναντώνται λιγότερο συχνά απότι στις γυναίκες και όταν υπάρχουν είναι αδρότερες στην εμφάνιση. (Εικόνα 2) Ασβεστώσεις μπορεί επίσης να παρατηρηθούν στη λιπώδη νέκρωση του μαστού. Ακόμη, μπορεί να παρατηρηθεί μασχαλιαία λεμφαδενοπάθεια.

Η μαστογραφία είναι άκρως ευαίσθητη και ειδική για το καρκίνο του μαστού, αλλά θα πρέπει να χρησιμοποιείται συμπληρωματικά της κλινικής εξέτασης. Επί του παρόντος δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να καθορισθεί κατά πόσον ο συνδυασμός της κλινικής και της απεικονιστικής εξέτασης μπορεί να αντικαταστήσουν την βιοψία για τη διάγνωση του ανδρικού καρκίνου του μαστού, επειδή τα ευρήματα της φλεγμονής, της γυναικομαστίας και της λιπώδους νέκρωσης μπορεί να είναι παρόμοια. Κατά συνέπεια οι καταστάσεις αυτές μπορεί να δώσουν ψευδώς (+) ευρήματα.

Η υπερηχογραφία μπορεί να απεικονίσει μία κύστη στο μαστό, αλλά οι κύστεις του μαστού στους άνδρες είναι σπάνιες. Επίσης, μία υπόηχος μάζα με ανώμαλα, ασθενώς καθοριζόμενα ή περιγεγραμμένα χείλη μπορεί να απεικονισθεί στο υπερηχογράφημα.

Παρόμοια ευρήματα, όμως, μπορεί να παρατηρηθούν στη γυναικομαστία ή στη φλεγμονή. Κατά συνέπεια οι υπέρηχοι από μόνοι τους δεν είναι αξιόπιστοι στη διάνωση και στη διαφορική διάγνωση του ανδρικού καρκίνου του μαστού από άλλες αιτιολογίες. Αποστήματα, γυναικομαστία και λιπώδης νέκρωση μπορεί όλα να δώσουν ψευδώς (+) αποτελέσματα. Όμως έχουν εντοπισθεί περιπτώσεις καρκίνου υπερηχογραφικά, οι οποίες επικαλύπτονταν σε προηγούμενο μαστογραφικό έλεγχο από γυναικομαστία.

Η μαγνητική τομογραφία (MRI) δεν έχει μελετηθεί, όσον αφορά την ευαισθησία της, στον ανδρικό καρκίνο του μαστού, αλλά αφού οι βλάβες είναι ψηλαφητές και μπορούν να υποβληθούν σε βιοψία με τη βοήθεια της ψηλάφησης δεν υπάρχει ξεκάθαρος ρόλος για την MRI.

Ιστολογικά στη μεγίστη πλειονότητα των περιπτώσεων, ο καρκίνος του μαστού είναι διηθητικός πορογενής καρκίνος, αλλά μπορεί να συναντήσουμε όλο το ιστολογικό φάσμα του καρκίνου του μαστού. Ο θηλώδης καρκίνος είναι ο 2ος σε συχνότητα καρκίνος με διαφορά από τον πρώτο. Ο λοβιώδης τύπος είναι ασυνήθης.

ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η βασική θεραπεία του ανδρικού καρκίνου του μαστού είναι η τροποποιημένη ριζική μαστεκτομή με βιοψία του αδένα –φρουρού. Κατά προσέγγιση 90% των καρκίνων αυτών είναι ορμονοευαίσθητοι. Συνεπώς η ταμοξιφαίνη είναι το φάρμακο εκλογής για επικουρική χημειοθεραπεία. Οι ενδείξεις της ακτινοθεραπείας είναι παρόμοιες με εκείνες των γυναικών.

Η ορμονοθεραπεία είναι η πρωταρχική θεραπεία για τη μεταστατική νόσο. Όμως, η χημειοθεραπεία μπορεί να παράσχει και ανακούφιση. Δεύτερης γραμμής ορμονοθεραπεία είναι η ορχεκτομή, οι αναστολείς της αρωματάσης και η αντιανδρογόνος θεραπεία.

FOLLOW UP

Οι άνδρες που έχουν καρκίνο μαστού κινδυνεύουν να αναπτύξουν και δεύτερο καρκίνο στον ίδιο μαστό ή στον έτερο μαστό. Ο κίνδυνος ανάπτυξης καρκίνου στον έτερο μαστό είναι υψηλότερος σε άνδρες ηλικίας <50 ετών, όταν πρωτοδιαγνώσκεται. Γι’ αυτό επιβάλλεται περιοδική παρακολούθηση.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Appelbaum A.H., Evans G.F., Levy K.R., et al. Mammographic appearances of male breast disease. Radiographics. 1999;19:559-568.

2. Contractor K.B., Kaur K., Rodrigues G.S.,et al Male breast cancer: is the scenario changing. World J Surg Oncol. 2008;6:58.

3. Gómez-Raposo C., Zambrana Tévar F., Sereno Moyano M., et al. Male breast cancer. Cancer Treat Rev. 2010;36:451-457.

4. Grenader T., Goldberg A., Shavit L. Second cancers in patients with male breast cancer: a literature review. J Cancer Surviv. 2008;2:73-78.

5. Günhan-Bilgen I., Bozkaya H., Ustün E.E., Memis A. Male breast disease: clinical, mammographic, and ultrasonographic features. Eur J Radiol.  2002;43(3):246-255.

6. Hayes T.G. Pharmacologic treatment of male breast cancer. Expert Opin Pharmacother. 2009;10:2499-2510.

7. Jemal A., Siegel R., Xu J., Ward E. Cancer statistics, 2010. CA Cancer J Clin.  2010;60:277-300.

8. Patterson S.K., Helvie M.A., Aziz K., Nees A.V. Outcome of men presenting with clinical breast problems: the role of mammography and ultrasound. Breast J.  2006;12:418-423.

9. Reis LO, Dias FG, Castro MA, Ferreira U. Male breast cancer. Aging Male. 2011;14:99-109.

10. Rosa M., Masood S. Cytomorphology of male breast lesions: Diagnostic pitfalls and clinical implications. Diagn Cytopathol. Jan 6, 2011.