ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ
Η διάγνωση του καρκίνου του μαστού μπορεί να
είναι συγκλονιστική είδηση για μία γυναίκα οποιασδήποτε ηλικίας, αλλά για μία νέα
γυναίκα της αναπαραγωγικής ηλικίας που δεν έχει συμπληρώσει την οικογένεια της,
η διάγνωση δημιουργεί επιπρόσθετα θέματα γονιμότητας.
Μία επιτυχής
στρατηγική για τη διατήρηση της γονιμότητας θα πρέπει να σχεδιασθεί ως μέρος του
γενικού ογκολογικού θεραπευτικού πλάνου και είναι σημαντικό να συζητείται το θέμα
με τις νεότερες ασθενείς, πριν από την έναρξη της θεραπείας, παρά μετά τη θεραπεία
τους. Ο προφανής κίνδυνος της γονιμότητας συζητείται λόγω της ανάγκης συστηματικής
χημειοθεραπείας, που η απόφαση χορήγησης των θεραπειών αυτών εξαρτάται από το στάδιο
διάγνωσης της νόσου.
Γυναίκες με
στάδιο Ι της νόσου (μικρού μεγέθους όγκοι χωρίς λεμφαδενική προσβολή της μασχάλης)
και ευνοϊκή βιολογία του όγκου [ER/PR (+) και HER2 (-)] τυπικά αντομετωπίζονται
με χειρουργική θεραπεία.
Άπαξ η χειρουργική
θεραπεία συμπληρωθεί, επακολούθως μπορεί να χρειασθεί αντι-οιστρογονική θεραπεία
και ακτινοθεραπεία. Μέχρι σήμερα έμμεσες ενδείξεις συνιστούν, όπως η αντι-οιστρογονική
θεραπεία καθυστερήσει για λόγους κυοφορίας, αφού η χειρουργική θεραπεία και η ακτινοθεραπεία
έχουν συμπληρωθεί.
Η κύηση ή η συλλογή ωοκυττάρων από τις ωοθήκες
δεν επιτρέπεται κατά τη διάρκεια της ακτινοθεραπείας, επειδή η ακτινοβολία διασπειρόμενη
φτάνει στη πύελο και στις ωοθήκες.
Ασθενείς με όγκους μεγέθους > 1 cm, με μεταστάσεις
στους επιχώριους λεμφαδένες και ER/PR (-) υποδοχείς χρειάζονται χημειοθεραπεία και
αντιμετωπίζουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε μελλοντική γονιμότητα. Ο αντίκτυπος της χημειοθεραπείας
στη γονιμότητα εξαρτάται από το βασικό ωοθηκικό απόθεμα και η αρχική αξιολόγηση
θα πρέπει να περιλαμβάνει εκτίμηση της ωοθηκικής λειτουργίας με έλεγχο του αίματος
ή μέτρηση των ωοθυλακίων με τη βοήθεια
υπερήχων ή και αμφότερα.
Ασθενείς που
προβλέπεται να αντιμετωπισθούν με αλκυλιούντες παράγοντες, περιλαμβανομένης της
κυκλοφωσφαμίδης, διατηρούν υψηλό κίνδυνο τοξικότητας των ασθενών και εμμηνόπαυσης
ως αποτέλεσμα της θεραπείας. Οι επιλογές διατήρησης της γονιμότητας στις γυναίκες
αυτές ποικίλλουν και θα πρέπει να λαμβάνονται κάθε φορά υπόψη για τον κάθε ασθενή
ξεχωριστά, καθώς και η βιολογία του όγκου του. Μία επιλογή περιλαμβάνει καθυστέρηση
έναρξης της θεραπείας προκειμένου να συμπληρωθεί ένας ορμονικός κύκλος και να ληφθούν
μερικά ωοκύτταρα.
Η προσέγγιση
αυτή μπορεί να γίνει λιγότερο ευνοϊκή για γυναίκες με ορμονοευαίσθητους όγκους [ER/PR (+)]. Πρόσφατα στοιχεία υποστηρίζουν ότι εξωγενή οιστρογόνα μπορεί
να έχουν έμμεση μιτωγενή επίδραση στους όγκους με (-) ορμονοϋποδοχείς, δυνητικά
δημιουργούντα ορμονική διέγερση μη ευνοϊκή ογκολογικά στις γυναίκες αυτές.
Μία άλλη τεχνική διατήρησης της γονιμότητας,
η οποία δεν απαιτεί εξωγενή ορμονική έκθεση είναι η ανάκτηση ωοθηκικού ιστού. Άπαξ
ανακτηθεί ωοθηκικός ιστός, αναρροφώνται από αυτόν ωοκύτταρα, τα οποία διατηρούνται
σε συνθήκες κατάψυξης, ή αφαιρούνται ωοθηκικές φλοιώδεις ιστικές λωρίδες, οι οποίες
μπορεί να διατηρηθούν κατά τον ίδιο τρόπο. Ο φλοιώδης ιστός των ωοθηκών μπορεί να
χρησιμοποιηθεί αργότερα για αυτομεταμόσχευση, αλλά η διαδικασία αυτή υπέχει του
ιδεώδους, διότι μεταφέρει το κίνδυνο της επανεισαγωγής νεοπλασματικών κυττάρων στον
ασθενή.
Μία άλλη τεχνική,
στην οποία ο ασθενής δεν εκτίθεται στην αυτομεταμόσχευση ολόκληρων ιστικών λωρίδων,
είναι μία πειραματική διαδικασία, η ενδο-ωοθυλακική ωρίμανση, η οποία αφορά ανάληψη
ανώριμων ωοθυλακίων από τον εν καταψύξει
διατηρηθέντα ωοθηκικό ιστό και προχωρεί στην ωρίμανση των ωοκυττάρων in
vitro και εν συνεχεία στην in vitro τεχνητή γονιμοποίηση. Η μέθοδος αυτή υπήρξε
επιτυχής σε πειραματόζωα και υπόσχεται πολλά σε μελέτες ανθρώπινων ιστών.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
1. Arnon J.,
Meirow D., Lewis-Roness H., et al. Genetic and teratogenic effects of cancer treatments on gametes and
embryos. Hum Reprod Update 2001;7:394-403.
2. Falcone T.,
Attaran M., Bedaiwy M.A., et al. Ovarian function preservation in the cancer
patient. Fertil Steril 2004;81:243-257.
3. Gradishar
W.J., Hellmund R. A rationale for the reinitiation of adjuvant tamoxifen
therapy in women receiving fewer than 5 years of therapy. Clin Breast Cancer
2002;2:282-286.
4. Gupta P.B.,
Kuperwasser C. Contributions of estrogen to ER-negative breast
tumor growth. J Steroid
Biochem Mol Biol 2006;102:71-78.
5. Lee S.J., Schover L.R., Partridge A.H., et al. American
Society of Clinical Oncology recommendations on fertility preservation in
cancer patients. J Clin Oncol 2006;24:2917-2931.
6. Lutchman Singh K., Muttukrishna S., Stein R.C., et al.
Predictors of ovarian reserve in young women with breast cancer. Br J Cancer
2007;96:1808-1816.
7. Telfer E.E.,
McLaughlin M., Ding C., et al. A two-step serum-free culture system
supports development of human
oocytes from primordial follicles in the presence of activin. Humanit Rep
2008;23:1151-1158.
