H διαφορική διάγνωση των στρωματικών όγκων γίνεται κυρίως από τους λειομυωματώδεις όγκους, τα νευρινώματα, τους φλεγμονώδεις ινώδεις πολύποδες και τους δεσμοειδείς όγκους[7] Η ανοσοϊστοχημική μελέτη είναι υποβοηθητική και χρήσιμη στη διαφορική διάγνωση των όγκων αυτών.
Εάν εξαιρέσουμε τα μικροσκοπικά χαρακτηριστικά όσον αφορά τους GISTs (περισσότερο συγκυτιώδης εμφάνιση) από τους όγκους του λείου μυϊκού ιστού (ζωηρώς ηωσινόφιλο κυτταρόπλασμα, σαφέστερα κυτταρικά όρια), οι όγκοι του λείου μυϊκού ιστού είναι ανοσοϊστοχημικώς SMA, caldesmon και Desmin (+ ) και c-kit (-).[44,165] Ποσοστό 10-15% αυτών είναι CD34 (+).[36,154] Όμως οι δείκτες ακτίνης (SMA) και καλμοδουλίνης (caldesmon) εκφράζονται και από τους GISTs. Ο δείκτης δεσμίνη είναι πιό ειδικός και εκφράζεται συχνότερα στους ατρακτόμορφους απ’ότι στους επιθηλιόμορφους λειομυωματώδεις όγκους. Όμως εκφράζεται αρκετά συχνά και στους επιθηλιόμορφους GISTs. Συνεπώς μεγάλο διαγνωστικό πρόβλημα προκύπτει στους στρωματικούς όγκους με ανοσοφαινότυπο: Desmin (+), c-kit (-), DOG 1.1 (-). Εδώ τον λόγο τον έχει η μοριακή ανάλυση του όγκου με την βοήθεια της οποίας θα επιβεβαιωθεί η διαγνωση προς εφαρμογή σκοπούμενης στοχευμένης θεραπείας.[162]
Τα νευρινώματα σε αντίθεση με τους στρωματικούς όγκους δείχνουν μία διακριτή περιφερική ζώνη λεμφοκυττάρων και ο ανοσοφαινότυπος δείχνει ισχυρή έκφραση της πρωτεϊνης S-100 (+), CD 117(-) και ενίοτε εστιακή έκφραση του δείκτου CD34. [166,167]
Οι φλεγμονώδεις ινώδεις πολύποδες είναι CD34(+),[168,169] αλλά πάντοτε CD117(-). Χαρακτηρίζονται από άφθονα φλεγμονώδη κύτταρα με έντονη ηωσινοφιλική διήθηση. Η ανοσοαντίδραση σε ορισμένους δείκτες (fascin, calponin, cyclin D1) εκτός του CD34 ευνοεί την άποψη της δενδριτικής προέλευσης των όγκων αυτών.[170]
Οι ενδοκοιλιακοί δεσμοειδείς όγκοι συνίστανται από επιμήκεις ομάδες ατρακτοκυτταρικών δεσμίδων μέσα σε άφθονο κολλαγονώδες υπόστρωμα. Δεν υπάρχει απόλυτη ομοφωνία όσον αφορά την ανοσοαντιδραστικότητα των δεσμοειδών όγκων στο δείκτη CD117. Σε μία μελέτη[171] αναφέρεται ο δείκτης c-kit (+) σε 75% των εξετασθέντων όγκων. Αντιθέτως σε άλλη μελέτη [158] ο δείκτης CD117 ήταν (-) σε όλους τους εξετασθέντες επτά ενδοκοιλιακούς δεσμοειδείς όγκους. Τα τελευταία ευρήματα επιβεβαιώνονται και σε άλλη μελέτη[172] με ασθενή c-kit (+) αντίδραση (5%) σε 20 δεσμοειδείς όγκους. Έχει δε διατυπωθεί η άποψη, ότι η ανοσοχρώση των δεσμοειδών όγκων είναι θέμα επιλογής αντισώματος και εργαστηριακής μεθόδου.
Γενικά πιστεύεται ότι οι δεσμοειδείς όγκοι είναι c-kit (-). [173,174] Η χρήση ενός άλλου δείκτου, που αφορά την πυρηνική έκφραση της β-κατενίνης ([beta]-catenin), βρέθηκε θετική σε 80% των εξετασθέντων όγκων και αποτελεί ένα υποβοηθητικό αλλά όχι οριστικό δείκτη στη διάγνωση των δεσμοειδών όγκων. Επίσης το αρνητικό της ανοσοαντίδρασης δεν αποκλείει την διάγνωση των όγκων αυτών.[175,176]
Μεγάλη προσοχή απαιτείται στη χρήση της c-kit ανοσοϊστοχημείας λαμβάνοντας υπόψη, ότι και άλλα νεοπλάσματα (λ.χ. μελάνωμα, σεμίνωμα, δυσγερμίνωμα, αγγειοσάρκωμα, μερικοί καρκίνοι κλπ) εκτός των GISTs είναι c-kit (+). Ευτυχώς τα νεοπλάσματα αυτά αποκλείονται με βάση τους μορφολογικούς χαρακτήρες τους και τη θετική ανοσοαντίδρασή τους σε άλλα αντισώματα, που οι GISTs είναι αρνητικοί. [32]
Επίσης πρέπει να αναφερθεί, ότι πολλές φορές ΚΙΤ(+) ανοσοαντιδράσεις είναι το αποτέλεσμα τεχνικού προϊόντος (artifacts), όπως λ.χ. στο πλειόμορφο ατρακτοκυτταρικό σάρκωμα.[36]
Ένα επίμαχο
σημείο είναι κατά πόσο η c-kit ανοσοϊστοχημεία απαιτείται για τη διάγνωση των
GISTs. Οι κλινικοπαθολογικοί χαρακτήρες των GISTs είναι τόσο χαρακτηριστικοί ,
ώστε μερικοί ειδικοί πιστεύουν στην ασφαλή διάγνωση του όγκου και χωρίς τη
βοήθεια της ανοσοϊστοχημείας. Όμως οι ΚΙΤ ανοσοχρώσεις θα πρέπει να χρησιμοποιούνται,
υπό το φως των μορφολογικών ευρημάτων, σαν επιβεβαιωτικό αν όχι διαγνωστικό
μέσο, που συμβάλλει στην διαγνωστική τυποποίηση του όγκου και στον καθορισμό της καταλληλότητας και
αποτελεσματικότητας μίας στοχευμένης θεραπείας.[36]
Συνέχεια (ζ. Πρόγνωση)
Συνέχεια (ζ. Πρόγνωση)
